سه ماه دوم بارداری از هفته چهاردهم به بعد حاملگی آغاز می گردد. در این دوره ازبارداری رشد رویان محسوس‌تر است و می توان آن را جنین نامید. مادر نیز از نظر فیزیکی و روحی تغییرات بیشتری را احساس می کند. این دوره را می‌توان لذت بخش‌ترین دوره‌بارداری به شمار آورد چراکه ضمن قوی‌تر شدن احساس‌بارداری، عوارض صبحگاهی نیز از بین می رود و جنین به اندازه ای بزرگ نشده است که باعث ایجاد عوارض جدید شود و فقط با سرعت ثابتی رشد می‌کند. در ادامه مواردی از سه ماهه دوم‌بارداری که در هفته‌های 14 تا 27 حاملگی اتفاق می‌افتد را بررسی کنیم. در صورتی که نمی‌دانید چه چیزهایی در این سه ماه ضروری است، حتما از خدمات مشاوره کودک استفاده کنید.

منبع : سه ماه دوم بارداری

وضعیت جسمی مادر در سه‌ ماهه دوم بارداری

در سه ماهه دوم بارداری، مادر از نظر فیزیکی تغییرات بسیاری را تجربه می‌کند و  شکم او کم کم رو به سمت جلو می‌آید. با ورود به سه ماهه دوم‌بارداری، بدن با تغییرات فیزیولوژیکی و هورمونی کنار می‌آید و در نتیجه تهوع‌های سه ماهه اول‌بارداری دیگر از بین می‌رود. 

بدن مادر در این دوره باید مواد غذایی مورد نیاز جنین را تامین کند، به همین دلیل تهوع‌های صبحگاهی با گرسنگی و ویار جایگزین می‌شوند.

حجم خون مادر در این دوره افزایش می‌یابد، به همین دلیل زنان باردار به آهن بیشتری نیاز دارند که می‌توانند در سه ماهه دوم‌بارداری علاوه بر استفاده از مکمل‌های قرص آهن از مواد غذایی حاوی آهن نیز شامل اسفناج، گوشت قرمز بدون چربی، سبزی‌هایی با برگ سبز، نان با غلات کامل، میوه‌‌های خشک، حبوبات و … استفاده کنند. برای آشنایی با بایدها و نبایدهای دوران بارداری کلیک کنید.

مسائل شایع در سه ‌ماهه دوم

بر خلاف سه ماهه اول‌بارداری، در سه ماهه دوم‌بارداری از میزان فشار بر روی مثانه مادر کم می‌شود و در پی آن تکرر ادرار نیز از بین می‌رود. البته لازم است اشاره کنیم که حالت فشار بر روی مثانه و تکرر ادرار در اواخربارداری مجدد باز می‌گردد.

برخی دردها و نشانه‌ها در سه ماهه دوم بارداری از علائم شایعی است که در ادامه آن‌ها را به صورت موردی ارائه کرده‌ایم:

• کمر درد
• درد شکم
• ایجاد ترک‌ و لک‌ روی پوست
• ایجاد ورم در مچ پا
• درد در کشاله ران
• گرفتگی عضلات پا
• تیره شدن قسمت رنگی سینه‌ها
• شکل گیری یک خط تیره روی شکم
• یبوست 
• التهاب لثه‌ها
• سرگیجه (ناشی از فشار خون پایین)

تغییرات حالت‌های روحی و روانی مادر در سه ماهه دوم

همانطور که اشاره کردیم در سه ماهه دوم بارداری بدن مادر با ترشح هورمون‌ها کنار می‌آید، اما به طور کلی تغییراتی که در طول دوران بارداری و هورمون‌هایی که ترشح می‌گردد، باعث تغییرات حالت‌های روحی و روانی مادر باردار می‌شود.

در سه ماهه دوم بارداری کمی از خستگی، احساسات منفی، بیماری‌های صبحگاهی، تغییرات خلق و خو و … مادر باردار کم می‌شود، اما به دلیل تغییرات این دوره فراموش کاری و بی نظمی در این دوره بیشتر می‌شود. احساس سنگینی نیز به دلیل رشد کودک در این دوره طبیعی است.

وضعیت جنین در سه ‌ماهه دوم بارداری

سه ماهه دوم بارداری از هفته چهاردهم تا هفته بیست و هفتم می‌باشد. در طی این چهارده هفته، جنین تغییرات زیادی می‌کند که در ادامه به مهم‌ترین آن‌ها اشاره کرده‌ایم (با کلیک بر هر هفته می‌توانید مقاله مربوطه را نیز مطالعه کنید).

تغییرات هفته به هفته ماه چهارم تا ششم بارداری

• هفته چهاردهم بارداری : کم‌شدن حالت تهوع مادر، شکل‌گیری چهره منحصر به فرد جنین
• هفته پانزدهم بارداری : حس کردن نور توسط جنین، ایجاد حس چشایی درجنین، مکیدن انگشتان دست و تمرینی برای مکیدن سینه مادر و شیرخوردن
• هفته شانزدهم بارداری : جهش رشد جنین و دو برابر شدن وزن او، افزایش قد و محکم شدن استخوان‌های جنین، احساس حرکت‌های او در داخل رحم
• هفته هفدهم بارداری: تبدیل اسکلت غضروفی جنین به اسکلت استخوانی، محکم و ضخیم شدن بند ناف، افزایش میزان خون پمپاژ شده توسط قلب جنین
• هفته هجدهم بارداری : افزایش رشد اندام تناسلی نوزاد و مشخص شدن در سونوگرافی، شروع رشد غده پروستات در پسران، تولید مکونیوم (مدفوع اول نوزاد)
• هفته نوزدهم بارداری : شنیدان صدا توسط جنین، رشد پوشش نازکی به نام ورنیکس دور کودک و حفاظت از او در برابر مایع آمیونتیک
• هفته بیستم بارداری : رسیدن به نصف‌بارداری، افزایش وزن جنین تا نیم کیلوگرم
• هفته بیست و یکم بارداری : تبدیل احساس حرکت جنین به لگدهای محکم در شکم مادر، ایجاد تغییرات بیشتر در چهره جنین، تمرکز رشد جنین بر روی اندام‌های داخلی و افزایش وزن، توانایی سکسکه و یا خمیازه کشیدن
• هفته بیست و دوم بارداری : تکمیل حواس پنجگانه نوزاد
• هفته بیست و سوم بارداری : تعیین چرخه‌خواب و بیداری نوزاد در ساعات مخصوص، رسیدن به سطحی ازرشد که حتی در زایمان زودرس نیز بتواند زنده بماند.
• هفته بیست و چهارم بارداری : افزایش وزن جنین با رشد ماهیچه‌ها، استخوان‎‌ها و اندام‌های داخلی، زنده ماندن در این سن ازبارداری در اثر زایمان زودرس
• هفته بیست و پنجم بارداری : افزایش موها و چربی‌های بدن جنین، شکل‌گیری ستون فقزات نوزاد
• هفته بیست و ششم بارداری : دم و بازدم در مایع آمیونتیک اطراف، رسیدن به وزن در حدود یک کیلوگرم، رشد کیسه‌های هوا در ریه جنین
• هفته بیست و هفتم بارداری : رشد شبکیه چشم جنین و باز کردن پلک‌ها درون رحم

استرس مادران در سه ماهه دوم باردار

تغییرات در سه ماهه دوم بارداری با توجه به دلایل مختلفی مثل تغییر شرایط جسمی، نگرانی های این دوره و … می تواند برای مادر استرس و اضطراب آور باشد. 

استرس داشتن در دوران‌بارداری می تواند به سلامتی مادر آسیب بزند. همینطور استرس می تواند باعث افزایش فشار خون و یا تولد زودرس نوزاد نیز شود. سعی کنید اگر به دلایل مختلفی همچون اتفاقات منفی در زندگی مثل طلاق، بیماری جدی، از دست دادن اعضای خانواده، بلایای طبیعی، مشکلات مادی، افسردگی و اضطراب، استرس مرتبط بابارداری همچون نگرانی از ریزش بارداری، سلامت کودک، نتایج احتمالی غربالگری و نحوه برخورد با زایمان و … استرس دارید، حتما از دکتر متخصص زنان کمک بگیرید تا به آرامش برسید. 

آرامش داشتن در دوران‌بارداری بسیار مهم است که در ادامه به فواید کاهش استرس و داشتن آرامش در مادر باردار اشاره کرده ایم :

• کاهش عوارض بعد از زایمان
• کم شدن نیاز به زایمان سزارین
• نداشتن زایمان زود هنگام
• کم شدن مدت زمان بستری در بیمارستان
• نداشتن مشکلات فیزیولوژیکی و غدد درون ریز
• تنظیم ضربان قلب و فعالیت حرکتی جنین
• زیاد شدن وزن نوزاد

افزایش وزن در سه‌ ماهه دوم بارداری

مادران در سه ماه‌اول‌بارداری فقط یک کیلو افزایش دارند اما تغییرات وزن با ورود به سه ماهه دوم بارداری بیشتر می‌شود و تقریبا مادر باردار 5 کیلوگرم افزایش وزن خواهد داشت. به طور کلی افزایش 10 تا 12 کیلوگرم در دوران‌بارداری طبیعی است. برای جلوگیری از چاقی بیش از حد در بارداری کلیک کنید.

تغذیه در سه ‌ماه دوم بارداری 

در سه ماهه دوم بارداری، استخوان‌های جنین رشد بیشتری دارد به همین دلیل به کلسیم بیشتری در این دوره نیاز می‌باشد. در صورتی که مادر در دوران‌بارداری کلسیم کافی مصرف نکند، جنین این کلسیم را از استخوان مادر می‌گیرد. در ادامه توصیه‌هایی در جهت تغذیه مادران باردار ارائه کرده‌ایم :

• استفاده از گوشت قرمز، مرغ و ماهی برای تأمین آهن
• مصرف غذاهای حاوی ویتامین C برای جذب بهتر آهن
• عدم استفاده از مواد غذایی نفخ دار، پرچرب
• نوشیدن آب کافی و مایعات زیاد
• مصرف میوه‌ها و سبزیجات برای کاهش یبوست
• استفاده از انواع ویتامین، مواد معدنی، پروتئین، چربی و کربوهیدارت در رژیم غذایی
• مصرف روزانه ویتامین D
• استفاده روزانه از مکمل‌های فولات یا فولیک اسید
• عدم استفاده از کافئین 
• مصرف روزانه امگا 3 
• عدم استفاده از مواد غذایی خام و لبنیات پاستوریزه نشده

چکاپ‌های سه‌ ماهه دوم بارداری

در سه ماهه دوم بارداری برخی چکاپ‌ها برای اطمینان از سلامتی مادر و نوزاد و طبیعی بودن شرایط لازم است که در ادامه به آن‌ها اشاره کرده‌ایم :

• ثبت کردن وزن و بررسی وزن‌‌ گیری
• اندازه‌‌ گیری فشارخون
• گوش‌ دادن به ضربان قلب جنین
• اندازه‌‌ گیری ارتفاع رحم و بررسی رشد جنین

آزمایش‌ها و غربالگری سه‌ ماهه دوم بارداری

• سونوگرافی: اسکن از رحم و جنین در شکم در میان هفته‌های 18 تا 22بارداری
• سونوگرافی آنومالی در سه ماهه دوم : بررسی وضعیت جفت و بند ناف در هفته‌های 18 تا 22
• تست کومبس غیرمستقیم در مادران Rh منفی : بررسی آزمایش‌های خون و ادرار در هفته‌های 28 تا 32 برای بررسی عفونت ادراری و کم‌‌ خونی
• آزمایش غربالگری دیابت : بررسی دیابت مادر در هفته‌های 24 تا 28بارداری
• آزمایش آمنیوسنتز : بررسی مایع‌ آمنیوتیک از نظر ناهنجاری‌‌های کرومزومی و مشکلات ژنتیکی در هفته‌های 16 تا 18بارداری

چند توصیه

• انجام مرتب آزمایش قندخون برای تشخیص دیابت‌بارداری
• تزریق واکسن آنفولانزا با دستور پزشک
• انجام فعالیت فیزیکی روزانه در صورت نداشتن‌بارداری پر ریسک
• افزایش وعده های غذایی و کم کردن حجم آن ها برای کاهش سوز دل 
• خوابیدن به پهلوی چپ برای رسیدن خون به رحم
• عدم بلند کردن وزنه سنگین 
• نوشیدن آب و انجام ورزش کافی برای جلوگیری از گرفتگی پا
• مراجعه به پزشک با افزایش وزن سریع و یا کاهش وزن
• عدم استفاده از دخانیات و الکل
• جدی گرفتن هر گونه خونریزی شدید در واژن، درد شکم و تب بالا

برای دریافت مشاوره در زمینه سه ماه دوم بارداری می‌توانید در هر زمان از روز برای مشاوره تلفنی با برترین متخصصان در کلینیک نی نی مایند از طریق شماره 02191002360 تماس بگیرید.

منبع : سه ماه دوم بارداری